Temel Programlama Kavramları Part 1

[kokensoft]

İşte bilgisayarlar veya programlamaya ilgi duyan herkesin karşılaştığı bazı kavramsal bilgiler:

Framework ve Kütüphane arasındaki farklar​

Bir programlama dilinde “framework” ve “kütüphane” kavramları sıklıkla karıştırılır, ancak aralarında önemli farklar vardır. İşte bu farkları ve örneklerle anlatmaya çalışayım:

1. Teknik İşlevsellik: Kütüphaneler, genellikle belirli bir işlevselliği gerçekleştirmek için geliştirilir. Örneğin, matematiksel hesaplamalar, veri işleme, grafik çizme gibi.
2. Kullanım Kolaylığı: Kütüphaneler, genellikle fonksiyonlar, sınıflar veya modüller içerir. Bu parçalar, programınıza entegre edilerek işlevselliği kolayca kullanmanıza olanak tanır.
3. Kapsülleme: Kütüphaneler, genellikle daha küçük parçalardan oluşur ve daha spesifik görevleri yerine getirir. Kütüphaneler, kodunuzu belirli bir şekilde genişletmek veya belirli bir işi yapmak için kullanılan araçlardır.

Framework:​

1. Yapısal Çerçeve: Framework’ler, genellikle bir uygulamanın veya projenin temel yapısını sağlar. Kodunuzu belirli bir model veya yönergeye göre organize etmenizi sağlar.
2. Tersine Çalışma: Framework’ler, kendi kontrolü altında çalışır ve uygulamanızın kontrolünü alırlar. Yani siz, framework’ün belirlediği kalıplara uygun olarak kod yazarsınız ve framework, bu kodu çalıştırır.
3. Kapsamlı İşlevsellik: Framework’ler genellikle birden fazla kütüphaneyi içerir ve geniş kapsamlı bir işlevsellik sunarlar. Web uygulamaları için sunucu yönetimi, veritabanı etkileşimi, oturum yönetimi gibi pek çok bileşeni içerebilirler.

Örnek Senaryo:​

Diyelim ki bir web uygulaması geliştirmek istiyorsunuz:

• Kütüphane Yaklaşımı: NumPy ve Matplotlib gibi kütüphaneleri kullanarak, veri analizi ve grafik çizimi gibi spesifik görevleri yerine getirebilirsiniz. Ancak, bu kütüphaneler sadece belirli görevleri yapmanıza olanak tanır, uygulamanın genel yapısını sağlamazlar.
• Framework Yaklaşımı: Django veya Flask gibi bir web framework’ü seçerek, tüm web uygulamasının temel yapısını oluşturabilirsiniz. Bu framework’ler, URL yönlendirmesi, veritabanı etkileşimi, kullanıcı kimlik doğrulaması gibi birçok bileşeni içerir ve bu bileşenlerin nasıl birleştirileceğini size söyler. Bu şekilde, uygulamanızı kütüphanelerle değil, bir framework ile yapılandırırsınız.

Framework Örnekleri:​

1. Express.js:
   • Express.js, Node.js tabanlı web uygulamaları geliştirmek için hafif ve esnek bir framework’tür. HTTP sunucusu ve yönlendirme gibi temel işlevleri sağlar.
2. Ruby on Rails:
   • Ruby on Rails, Ruby programlama dilinde geliştirilmiş bir MVC web framework’üdür. Hızlı ve verimli bir şekilde web uygulamaları oluşturmak için kullanılır.
3. TensorFlow:
   • TensorFlow, makine öğrenimi ve derin öğrenme modelleri oluşturmak için kullanılan bir açık kaynaklı framework’tür. Python ve C++ desteği bulunur.

Kütüphane Örnekleri:​

1. Pandas:
   • Pandas, Python için veri manipülasyonu ve analizi için kullanılan bir kütüphanedir. Veri yapıları ve veri analizi araçları içerir.
2. Scikit-learn:
   • Scikit-learn, Python’da makine öğrenimi algoritmalarını içeren bir kütüphanedir. Sınıflandırma, regresyon, kümeleme gibi birçok algoritmayı ve model değerlendirme araçlarını içerir.
3. Pygame:
   • Pygame, Python için oyun geliştirme kütüphanesidir. 2D oyunlar oluşturmak için gerekli olan grafik ve ses işleme fonksiyonlarını içerir.

Compiler ve Interpreter ne demek​

“Compiler” ve “interpreter”, bir programlama dilinin kodunu bilgisayar tarafından anlaşılabilir bir forma çevirmek için kullanılan iki farklı yaklaşımı ifade eder.

Compiler (Derleyici):​

• Açıklama: Bir derleyici, bir programlama dilinde yazılmış olan kaynak kodunu, genellikle makine diline veya daha düşük seviyeli bir dile (ara kod) çevirir. Derleme işlemi, kaynak kodun tamamını alır ve bir veya daha fazla dosya olarak makine diline çevirir. Bu dosyalar daha sonra çalıştırılabilir dosya veya nesne dosyaları olabilir.
• Çalışma Prensibi: Kaynak kod, derleyici tarafından bir defada tümüyle taranır ve analiz edilir. Ardından, derleyici, kodun çalıştırılabilir makine kodunu oluşturur. Bu oluşturulan kod, daha sonra bilgisayarda doğrudan çalıştırılabilir.
• Örnek Diller: C, C++, Rust gibi dillerin çoğu derlenmiş dillerdir.

Interpreter (Yorumlayıcı):​

• Açıklama: Bir yorumlayıcı, kaynak kodunu satır satır okur ve her satırı hemen çalıştırır. Kaynak kodun çevirisi anında yapılır ve kod çalıştırıldığı sırada yorumlanır. Bu nedenle, yorumlayıcılar genellikle daha yavaş çalışır.
• Çalışma Prensibi: Yorumlayıcı, kodu satır satır okur, çözer ve işler. Her satır yorumlanır ve işlenir, bu nedenle programın çalışma zamanı, kodun yorumlanma ve işlenme hızına bağlıdır.
• Örnek Diller: Python, JavaScript, Ruby gibi dillerin birçoğu yorumlanan dillerdir.

Karşılaştırma:​

• Hız: Derleyiciler, kaynak kodu bir kerede taramak ve optimize etmek için daha fazla fırsata sahip olduğundan genellikle daha hızlıdır. Yorumlayıcılar ise her işlemi anında gerçekleştirdiğinden daha yavaş olabilir.
• Hata Ayıklama: Derleyiciler genellikle hata ayıklamak için daha zordur, çünkü hatalar genellikle çıktıda belirir. Yorumlayıcılar ise her satırın anında çalıştırılması nedeniyle hata ayıklamayı kolaylaştırabilir.
• Portabilite: Yorumlayıcılar genellikle daha taşınabilir olduğundan, kaynak kodunu herhangi bir platformda çalıştırabilirsiniz. Ancak, derleyiciler, genellikle platforma özgü kod üretebilir, bu nedenle çapraz platform uyumluluğu için daha fazla çalışma gerektirebilir.

CDN NEDİR ?​

CDN (Content Delivery Network), internet üzerinden içerik dağıtımı için kullanılan bir sistemdir. CDN, web sitelerinin hızını artırmak ve performansını iyileştirmek için kullanılır. Bir CDN ağı, dünya çapında dağılmış sunuculardan oluşur.

CDN Nasıl Çalışır?​

1. İçerik Dağıtımı: İçeriğinizi (örneğin, web sayfaları, resimler, videolar, stil dosyaları) çeşitli sunuculara kopyalar ve bu sunucuları farklı coğrafi konumlara yerleştirir.
2. Yakınlık İlkesi: Kullanıcılar bir web sitesine erişmeye çalıştığında, CDN, kullanıcının coğrafi konumuna en yakın sunucuyu seçer. Bu, içeriğin daha hızlı yüklenmesini sağlar.
3. Yük Dengeleme: Yoğun trafik durumlarında, CDN, sunucular arasında trafik yükünü dengeler. Böylece, web sitesi performansı daha tutarlı hale gelir ve sunucu aşırı yüklenmeden korunur.
4. Önbellekleme: CDN, statik içeriği önbelleğe alabilir. Bu, sıkça erişilen dosyaların tekrar tekrar sunucuya istenmeden önce yerel olarak kullanılmasını sağlar, böylece sunucu yükü azalır ve yanıt süresi hızlanır.

CDN’nin Avantajları:​

1. Hız ve Performans: Kullanıcılar, içeriklerin daha hızlı yüklenmesi sayesinde web sitelerini daha hızlı görüntüleyebilirler. Bu, kullanıcı deneyimini artırır ve sitede kalma süresini uzatır.
2. Yüksek Kullanılabilirlik: CDN, sunucu arızalarından etkilenme riskini azaltır. Bir sunucu arızalandığında, kullanıcılar diğer sunuculara yönlendirilir ve hizmet kesintisi yaşanmaz.
3. Güvenlik: Bazı CDN’ler, güvenlik önlemleri sağlar ve DDoS saldırılarına karşı koruma sunar. Ayrıca, içerik dağıtımı sırasında şifreleme ve kimlik doğrulama gibi güvenlik önlemleri uygulanabilir.
4. Trafik Yönetimi ve Analiz: CDN’ler, web trafiğini izlemek ve yönetmek için araçlar sağlar. Bu, içeriğinizin nasıl kullanıldığını anlamanıza ve web sitesi performansını optimize etmenize olanak tanır.

Örnek CDN Hizmetleri:​

1. Cloudflare: Web uygulamaları için popüler bir CDN ve güvenlik hizmeti sağlayıcısıdır.
2. Akamai: Dünyanın en büyük ve en yaygın CDN sağlayıcısıdır. Global içerik dağıtımı ve bulut hizmetleri sunar.
3. Amazon CloudFront: Amazon’un CDN hizmeti, Amazon Web Services (AWS) altında bulunur. Yüksek hızlı içerik dağıtımı ve güvenlik sağlar.

SONUÇ​

Bu yazıdaki konseptler rastgele seçilmiştir, ilerleyen bölümlerde daha fazlası eklenecektir. Teknik terimleri bilmek veya kod yazarken duyduğumuz fakat anlamını henüz bilmediğimiz şeyleri öğrenmek, çalışma hayatımızda bize avantaj sağlayacaktır.

 

[iremfzli]

Bilgileriniz için teşekkürler çok açıklayıcı buldum.

 

[kokensoft]

Bilgileriniz için teşekkürler çok açıklayıcı buldum.

Rica ederim, sağolun.